Release notes voor Gnome 3.0

1. Inleiding

Gnome 3.0 is een grote mijlpaal in de geschiedenis van het Gnome-project. Deze release brengt een verfrissende nieuwe werkomgeving, ontworpen voor de gebruiker van vandaag en geschikt voor moderne computers en andere apparaten. De Gnome-ontwikkeltechnologieën zijn aanzienlijk verbeterd in Gnome 3.0. Ontwikkelaars kunnen dankzij het gemoderniseerde en gestroomlijnde platform in minder tijd en met minder moeite een betere gebruikerservaring bieden. Daarnaast bevat Gnome 3.0 nog steeds dezelfde bekende Gnome-toepassingen die gebruikers gewend zijn, maar dan met aanzienlijke verbeteringen.

Figuur 1Gnome 3.0

Ook Gnome 3.0 volgt het gebruikelijke release-schema van het Gnome-project en komt zes maanden na de vorige Gnome-release (versie 2.32) uit. Gnome 3.0 is het resultaat van drie jaar planning en ontwikkeling en de eerste echt grote nieuwe release in negen jaar tijd.

3.0 is het begin van een nieuwe levensfase voor Gnome. In de 3.x-serie wordt de voorspelbare zes maanden durende ontwikkelcyclus in stand gehouden. Deinnovatieve trends in 3.0 zullen worden doorgezet, zodat significante verbeteringen doorgevoerd kunnen worden voor zowel gebruikers als ontwikkelaars.

Het Gnome-project is een internationale gemeenschap die samenwerkt om geweldige software voor iedereen beschikbaar te maken. Al ons werk is vrijelijk te gebruiken, te wijzigen en opnieuw te distribueren. Iedereen is van harte uitgenodigd om mee te helpen aan de ontwikkeling. Eenieder die wil meehelpen om onze producten nog beter te maken kan zich bij ons aansluiten.

2. Nieuws voor gebruikers

2.1. Een nieuwe werkomgeving

Gnome 3.0 introduceert een nieuwe werkomgeving. Deze is niet alleen elegant en mooi, maar zo ontworpen om meer gedaan te krijgen, op een simpelere en comfortabelere manier en met meer controle. De 3.0-omgeving komt voort uit de focus van het Gnome-project op een werkomgeving die gemakkelijk in het gebruik is en bovendien door iedereen gebruikt kan worden. Er zijn vele nieuwe functionaliteiten toegevoegd.

Figuur 2Een eerste indruk

2.1.1. Het activiteitenoverzicht

Het activiteitenoverzicht is een van de belangrijkste functionaliteiten van de Gnome 3-werkomgeving. Dit overzicht biedt toegang tot alle computeractiviteiten en is te benaderen via de activiteitenknop, de actieve linkerbovenhoek van het scherm of de windows-toets. Het overzicht toont alle schermen in één oogopslag en kan gebruikt worden om te wisselen tussen taken en om toepassingen te starten.

2.1.2. Meldingen zoals ze bedoeld zijn

Gnome 3.0 biedt een nieuw meldingensysteem, ontworpen om de aandacht niet af te leiden. Meldingen zitten niet in de weg en wachten in het berichtengebied tot u zelf besluit er aandacht aan te besteden. De meldingen in Gnome 3 zijn bovendien interactief: klik erop om direct naar het juiste venster te schakelen of gebruik simpelweg de knoppen voor een directe respons.

2.1.3. Messaging is geïntegreerd

Messaging (zoals chatten) is direct geïntegreerd in de Gnome 3-werkomgeving. In Gnome 3.0 kunt u direct op een bericht reageren vanuit de melding. Ook kunt u eerdere conversaties hervatten via het berichtengebied onderaan het scherm. Dit betekent dat u met anderen kunt communiceren zonder naar een ander venster te hoeven schakelen.

Figuur 3Direct chatten

2.1.4. Vensters groeperen

De nieuwe interface voor werkbladen maakt het simpel om vensters te groeperen en uw werk te organiseren. Zo kunnen vensters door klikken en slepen aan een werkblad toegevoegd worden. De miniaturen op de werkbladwisselaar kunt u gebruiken om tussen werkbladen te schakelen.

2.1.5. Zoeken in de werkomgeving

De Gnome 3-omgeving biedt geïntegreerde zoekfaciliteiten die gebruikt kunnen worden om toepassingen te starten, van venster te wisselen, documenten te openen en instellingen te wijzigen. Het Gnome-project zal deze zoekfaciliteiten in de toekomst nog verder uitbreiden.

Figuur 4Zoeken in de werkomgeving

2.1.6. Instellingen opnieuw ontworpen

Gnome 3.0 bevat een nieuwe instellingenbrowser om systeeminstellingen vanuit hetzelfde scherm te bekijken en er ook direct naar te kunnen zoeken. De systeeminstellingen van Gnome 3 zijn bovendien opnieuw georganiseerd, met als resultaat dat het makkelijker is geworden de juiste instellingen te vinden. Ook zijn vele panelen met instellingen opnieuw ontworpen voor eenvoudiger gebruik.

2.1.7. Hulp op onderwerp

Gnome 3 heeft een nieuw hulpsysteem dat op onderwerp gebaseerd is, waarmee antwoorden gevonden kunnen worden zonder door veel te lange boekwerken met instructies te hoeven bladeren. Daarnaast is een gigantische snelheidswinst behaald in de hulpbrowser, waaronder voor het zoeken. Zo hoeft u minder tijd te besteden om de juiste uitleg en tips te vinden.

2.1.8. Maar dat is nog lang niet alles…

De Gnome 3-omgeving bevat nog veel meer nieuwe functionaliteit. Hier volgt alvast een voorproefje:

  • Een vaste plek om uw favoriete toepassingen neer te zetten, de Zijbalk geheten.
  • Een zij-aan-zij-vensterindeling zodat u gemakkelijk twee vensters tegelijk kunt gebruiken.
  • Nieuw achtergronden, waaronder ook een nieuwe standaard achtergrond.
  • Een prachtig nieuw visueel thema en een nieuw elegant lettertype met de naam Cantarell.

2.1.9. Meer informatie

Meer informatie over de Gnome 3-omgeving, waaronder video-demonstraties, is te vinden op de Gnome 3-website.

2.2. Toepassingen

De toepassingen binnen Gnome bevatten een enorme hoeveelheid verbeteringen in deze versie. Dit maakt het onmogelijk deze allemaal te beschrijven. Hieronder vindt u een overzicht van de grootste wijzigingen die in deze release zijn opgenomen.

Figuur 5Bestandsbeheer met Nautilus

2.2.1. Bestandsbeheer opnieuw ontworpen

Nautilus, het bestandsbeheer van Gnome, heeft een fris design gekregen. De nieuwe interface ziet er netter en eleganter uit en de nieuwe locatie-zijbalk maakt het makkelijk om belangrijke mappen te openen. Ook het ‘Met server verbinden’-dialoogvenster heeft een efficiënter ontwerp gekregen.

2.2.2. Websurfen in een moderner jasje

De webbrowser Epiphany heeft een aantal verbeteringen ondergaan voor versie 3.0. De navigatie gaat sneller en reageert beter. Ook is er ondersteuning voor geolocatie toegevoegd. Daarnaast heeft Epiphany een nieuwe interface voor downloads en de statusbalk, zodat de gebruikersinterface meer op de gebruiker gericht is. Tot slot zijn er enkele visuele verbeteringen die het surfen op het web weer wat moderner maken.

2.2.3. Slimmer bewerken van tekst

De in Gnome 3.0 opgenomen updates voor de toepassing gedit (zonder hoofdletter) voor het bewerken van tekst zijn ondere andere intelligente spellingcontrole, ondersteuning voor gecomprimeerde bestanden, de mogelijkheid om te gaan met documenten die ongeldige tekens bevatten en een nieuwe zoekfaciliteit die de documentweergave niet in de weg zit. Tot slot biedt gedit 3.0 ondersteuning voor tabgroepen waarmee meerdere documenten tegelijk getoond kunnen worden.

Figuur 6Slimmer bewerken van tekst

2.2.4. Betere messaging

De 3.0-versie van de messaging-toepassing Empathy (onder andere voor chatten) bevat een aantal wijzigingen, zoals verbeterde ondersteuning voor gesprekken, spellingcontrole en wachtwoord- en certificaatafhandeling. Ook is het mogelijk binnenkomende berichten van ongewenste contacten te blokkeren en te zoeken naar contacten op servers op afstand.

2.2.5. Verbeteringen onder water

De wijzigingen in de onderliggende Gnome-technologieën betekenen dat toepassingen sneller zijn. Door het nieuwe systeem voor visuele thema's zien deze er bovendien sprankelender uit. Een aantal standaard-interfaces in Gnome, zoals het venster met informatie over een toepassing (de ‘about dialog’), is ook verbeterd.

2.2.6. Wacht, er is nog meer!

Diverse andere Gnome-toepassingen zijn ook verbeterd in Gnome 3.0:

  • De webcam-toepassing Cheese bevat nieuwe en door gebruikers aan te passen effecten.
  • De documentenviewer Evince ondersteunt nu het maken van bladwijzers in de documenten die u bekijkt.
  • De afbeeldingenviewer Eye of Gnome is sneller en heeft een nieuw systeem voor plug-ins.
  • Totem 3.0 heeft verbeterde ondersteuning voor het streamen van audio en video.

3. Nieuws voor ontwikkelaars

De Gnome-ontwikkeltechnologieën zijn verbeterd voor 3.0. Door een grote consolidatie is een aanzienlijke hoeveelheid modules verouderd of achterhaald geraakt. Verder zijn vele componenten versimpeld en gemoderniseerd. Ook zijn diverse technologieën vervangen door superieure alternatieven.

3.1. Moderne graphics

GTK+, de grafische toolkit van Gnome, heeft schoon schip gemaakt op het gebied van de drawing API's. Dit heeft een consolidatie rondom moderne grafische faciliteiten mogelijk gemaakt, waardoor GTK+ niet alleen sneller, maar ook beter portable is geworden.

3.2. Omgang met geavanceerde invoerapparaten

GTK+ maakt gebruik van XInput2 als dat beschikbaar is. Dit biedt een aantal significante voordelen, zoals ondersteuning voor het ‘hot-pluggen’ (direct inprikken) van invoerapparaten en ondersteuning voor complexe invoerapparaten zoals tablets. Integratie met XInput2 biedt ook ondersteuning voor meerdere (muis)aanwijzers, wat betekent dat Gnome gereed is voor een toekomst met multitouch-ondersteuning in X11.

3.3. Verbeterde ondersteuning voor thema's

In Gnome 3.0 doet ook een nieuw systeem voor visuele thema's zijn intrede. Thema's zijn beter te begrijpen door het gebruik van CSS-syntaxis. Ook kunnen meer effecten zoals curves, kleurverlopen en alpha-kleuren in thema's gebruikt worden. Het nieuwe systeem ondersteunt tevens impliciete animaties en RGBA-kleuren.

3.4. Ondersteuning voor meerdere platforms

GTK+ 3.0 heeft nieuwe mogelijkheden voor de ondersteuning van meerdere platforms: deze kunnen tegenwoordig tegelijk gebouwd worden en vervolgens tijdens run-time gekozen worden. Dit maakt de overstap naar nieuwe platforms, zoals bijvoorbeeld Wayland, een stuk gemakkelijker.

3.5. Eenvoudig toepassingen maken

De nieuwe klasse GtkApplication zorgt automatisch voor integratie van de toepassing, zoals het bijhouden van de geopende vensters, zorgen voor een unieke instantie en acties voor exporteren. Dit betekent niet alleen dat het maken van een Gnome-toepassing prettiger is geworden, maar dat een toepassing ook met minder code af kan. Deze functionaliteit zal in de 3.x-cyclus verder uitgebreid worden.

3.6. Hoge kwaliteit bindings

Gnome bood traditioneel ondersteuning voor een hele reeks ‘high level’-programmeertalen. De invoering van GObject Introspection in Gnome 3.0 heeft tot gevolg dat deze bindings dynamisch worden bijgewerkt, wat de betrouwbaarheid ten goede komt en ontwikkelaars toegang geeft tot de volledige functionaliteit die in de ‘core’-technologieën aanwezig is.

3.7. Snelle en simpelere instellingen

De oudere faciliteiten voor het opslaan van instellingen zijn in 3.0 vervangen door twee nieuwe componenten. Beide bieden grote voordelen over hun voorgangers. GSettings biedt een simpele en effectieve API voor instellingen en maakt het makkelijk om ‘class properties’ aan instellingen te koppelen. Het pijlsnelle opslag- en bevragingssysteem dconf (met kleine letter) maakt dit nieuwe duo compleet.

3.8. Hippere en flexibelere gebruikersinterfaces

De interface toolkit van Gnome biedt diverse nieuwe mogelijkheden voor verbeterde lay-outs. Hiermee kan de ruimte voor interface-elementen en de daadwerkelijke ‘content’ efficiënter ingedeeld worden. 3.0 biedt ook diverse nieuwe interface-elementen, zoals een schakelaar en een keuzevenster voor toepassingen.

Figuur 7Het nieuwe dialoogvenster om toepassingen te kiezen

3.9. De geïntegreerde ontwikkelomgeving Anjuta

Anjuta, de in Gnome geïntegreerde ontwikkelomgeving, kent een aantal verbeteringen in versie 3.0, zoals het automatisch verbinden van ‘signals’ naar interface-widgets, verbeterde ondersteuning voor autotools en pkg-config en een nieuw systeem voor de integratie met Git (versiebeheer).

3.10. Upgraden naar Gnome 3

De ‘Porting guide’ biedt instructies over het ‘porten’ (ombouwen) van bestaande Gnome-software naar de vernieuwde ontwikkeltechnologieën.

4. Internationalisatie

Dankzij de deelnemers aan het Gnome-vertaalproject biedt Gnome 3.0 ondersteuning voor meer dan 50 talen, vaak inclusief gebruikers- en beheerdocumentatie.

Onder andere de volgende talen worden ondersteund:

  • Arabisch
  • Asturisch
  • Baskisch
  • Bengaals
  • Braziliaans Portugees
  • Brits Engels
  • Bulgaars
  • Catalaans
  • Catalaans (Valenciaans)
  • Chinees (China)
  • Chinees (Hong Kong)
  • Chinees (Taiwan)
  • Deens
  • Duits
  • Estlands
  • Fins
  • Frans
  • Galiciaans
  • Grieks
  • Gujarati
  • Hebreeuws
  • Hindi
  • Hongaars
  • Indonesisch
  • Italiaans
  • Japans
  • Kannada, Kanarees
  • Koreaans
  • Lets
  • Litouws
  • Marathi
  • Nederlands
  • Noors (Bokmål)
  • Oekraïens
  • Pools
  • Portugees
  • Punjabi
  • Roemeens
  • Russisch
  • Servisch
  • Servisch (Latijns)
  • Sloveens
  • Spaans
  • Tamil
  • Thai
  • Tsjechisch
  • Turks
  • Vietnamees
  • Zweeds

Daarnaast worden vele talen gedeeltelijk ondersteund. Gedetailleerde informatie over de mate waarin Gnome vertaald is, is te vinden op de statuspagina's voor de Gnome-vertalingen.

Het vertalen van een softwarepakket met de omvang van Gnome naar een andere taal is een zeer grote klus, zelfs voor de meest toegewijde vertaalteams. Voor deze release is een gigantische hoeveelheid werk verzet door het Oeigoerse team, dat de vertaalstatus met meer dan 37 procentpunten heeft verbeterd. Ook het Esperanto-team heeft de ondersteuning met 21 procentpunt verbeterd.

5. Verkrijgbaarheid van Gnome 3.0

De broncode van Gnome 3.0 is vrijelijk beschikbaar te downloaden en opnieuw te distribueren. Gebruikers wordt echter geadviseerd te wachten totdat Gnome 3.0 beschikbaar wordt via een distributie of leverancier. Informatie over het verkrijgen van Gnome 3.0 is te vinden op de Gnome 3-website. Deze site biedt ook ‘live images’ die gebruikt kunnen worden om Gnome 3.0 te proberen.

Voor de hippe werkomgeving van Gnome 3 is een grafische kaart met hardware-versnelling vereist. Als deze niet beschikbaar is, biedt de fallback-omgeving van Gnome 3 ook een prima werkomgeving waarin veel verbeteringen van deze release verwerkt zijn.

6. Vooruitkijkend naar Gnome 3.2

De volgende release in de Gnome 3.x-serie staat gepland voor september/oktober 2011. Er zijn diverse nieuwe functionaliteiten en aanpassingen gepland, waaronder de toevoeging van een documenteninterface aan het activiteitenoverzicht, de uitbreiding van het toepassingenmenu in de bovenbalk en geïntegreerde instellingen voor het delen van documenten en web-accounts.

7. Dankwoord

Deze release was nooit mogelijk geweest zonder het vele werk en de enorme hoeveelheid tijd en moeite die de Gnome-gemeenschap erin gestoken heeft. We willen daarom iedereen die dit mogelijk heeft gemaakt feliciteren en van harte bedanken.

Deze release notes kunnen vrijelijk vertaald worden naar iedere taal. Als u ze naar uw eigen taal wilt vertalen, neem dan contact op met het Gnome-vertaalproject.

Dit document wordt verspreid onder de Creative Commons Sharealike 3.0-licentie, copyright © The Gnome Project.

Dot document is met hulp van de Gnome-gemeenschap samengesteld door Allan Day en naar het Nederlands vertaald door Wouter Bolsterlee (Gnome-NL).